این مطالعه به بررسی تغییرات فصلی پارامترهای زیستی شامل تراکم زئوپلانکتون و شانهدار (Mnemiopsis leidyi)، زیتوده فیتوپلانکتون وغیر زیستی شامل دما، شوری و شفافیت پرداخته است. ضمن آنکه با انجام آزمون چند متغیره چگونگی ارتباط آنها با یکدیگر نیز مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در چهار فصل و در 8 نیم خط مطالعاتی از سواحل دریای خزر در سال 1388 صورت گرفت. نمونهبرداری فیتوپلانکتون و پارامترهای غیرزیستی بوسیله نسکین، زئوپلانکتون و شانهدار بوسیله تور انجام پذیرفت. در مجموع تعداد 384 نمونه از فیتوپلانکتون و پارامترهای غیرزیستی (دما، شوری و شفافیت) و 160 نمونه زئوپلانکتون و شانهدار از لایه نوری در اعماق 5، 10، 20 ،50 و 100 متری جمعآوری گردید. نتایج نشان داد که حداقل و حداکثر میزان زیتوده فیتوپلانکتون به ترتیب در فصول تابستان و زمستان بوده است. تراکم زئوپلانکتون در فصول بهار و زمستان حداکثر و در فصول تابستان و پاییز یعنی در زمان تراکم بالای شانهدار حداقل گردید. حداکثر دما و شوری نیز به ترتیب در فصول تابستان و پاییز ثبت گردید. نتایج آزمون چند متغیره در فصل تابستان بیانگر آن است در بین پارامترهای محیطی فوق، کاهش شوری اثر مثبت بر تراکم شانهدار، زئوپلانکتون و دو گروه آن یعنی کوپهپودا و سیریپدیا داشت. در این فصل زی توده فیتو پلانکتون بیشتر تحت تاثیر شرایط محیطی یعنی درجه حرارت و شوری بوده است. در حالی که در پاییز، حضور زیتوده فیتوپلانکتون در مولفه اول نشان میدهد که تراکم زئوپلانکتون بیش از پارامترهای محیطی بر آن تاثیر داشته است. تراکم شانهدار در پاییز ارتباط معنیداری را با شوری و دما دارا بود. در هر دو فصل تابستان و پاییز، شفافیت و تراکم شانهدار همبستگی معنیدار و منفی داشتهاند که این نتیجه بیانگر افزایش کدورت و کاهش شفافیت آب بدلیل حضور شانهدار و موکوس مترشحه از آن است. بطور کلی اگرچه دینامیک جمعیت M.leidyi بعنوان نخستین توضیح و فاکتور کلیدی برای تغییرات تراکم زئوپلانکتون در اکوسیستم خزر جلوه مینماید ولی در واقع برایند بین پارامترهای زیستی و محیطی موجود در هر فصل است که سبب تغییر در تراکم زئوپلانکتون و ترکیب گروههای آن میگردد.
Nasrollahzadeh Saravi H, Makhlough A, Roshantabari M, Mokarami A. Investigation on seasonal abundance of Mnemiopsisleidyi, planktonic community and some of environmental parameters in the Southern part of Caspian Sea and finding their relationship using Principal Component Analysis (PCA). 3 2013; 4 (4) :43-57 URL: http://jmb.ahvaz.iau.ir/article-1-37-fa.html
نصرالهزاده ساروی حسن، مخلوق آسیه، روشن طبری مژگان، مکرمی علی. بررسی تغییرات فصلی تراکم شانهدار دریای خزر (Mnemiopsis leidyi) با تجمع پلانکتونی و برخی پارامترهای محیطی و چگونگی ارتباط آنها با استفاده از آزمون مولفه اصلی. زیست شناسی دریا. 1391; 4 (4) :43-57