ماکروجلبکهای قهوهای دریازی بخش مهمی از فلور سواحل جزر و مدی استان بوشهر با بستر صخرهای، مرجانی و سنگ ماسهای یا رسوبی را تشکیل میدهند. ماکرو جلبکها برای رشد به تکیهگاهی ثابت (طبیعی و یا مصنوعی) نیاز دارند تا از طریق اتصال بخشهای نگهدارنده خود به بستر ضمانت استقرار، تکثیر و توسعه خود را در برابر امواج سهمگین فراهم کنند. به همین سبب، اغلب ماکرو جلبکها قادر به رشد در سواحل شنی و لغزنده نیستند. البته در بخشهایی از سواحل شنی که سازههای بتنی احداث گردیده گونههای ماکرو جلبکی بهخوبی رشد یافتهاند. عدم آگاهی و شناخت کامل از ذخایر گونهای ماکرو جلبکهای قهوهای، تنوعگونهای و رویشگاههای آنها در نوار ساحلی 7 شهرستان همجوار خلیجفارس در استان بوشهر سبب شد تا نمونهبرداری از ماکرو جلبکهای قهوهای، از مرحله رویشی تا تولیدمثلی، از سال 1396 بهشدت 3 سال و در فصول مختلف انجام شود. نیمی از هر نمونه جمعآوریشده ماکرو جلبک در محلول 4% فرمالدئید-آب دریا در ظروف شیشهای نگهداری شد و از نیم دیگر آن، نمونه هرباریومی تهیه شد. اندازهگیری دمای سطحی آب دریا با ترموکوپل در محدوده بعد از حداکثر جزر و در عمق یک متری آب نشان داد که در سواحل استان بوشهر، دامنه دمایی رشد ماکرو جلبکهای قهوهای تا مرحله زایشی بین 15 تا 32 درجه سانتیگراد است. شناسایی و طبقهبندی ماکرو جلبکها بر اساس صفات مورفولوژیکی و میکرومورفولوژیکی با استفاده از منابع مختلف جلبکشناسی و نتایج تحقیقات انجامشده در ایران و دیگر کشورها انجام شد. 39 گونه ماکرو جلبک شناساییشده از 7 شهرستان ساحلی استان بوشهر متعلق به 14 جنس از 6 تیره شاخه فئوفیتا است. تنوعگونهای ماکرو جلبکی قهوهای متعلق به شهرستانهای ساحلی دیلم، گناوه، بوشهر، تنگستان، دیِّر، کنگان و عسلویه به ترتیب 6، 9، 31، 17، 22، 20 و 20 است. علت غنای گونهای در شهرستان بوشهر نسبت به دیگر شهرستانها بهویژه شهرستانهای دیلم، گناوه و تنگستان را میتوان وسعت بیشتر رویشگاههای صخرهای، اسفنجی و سنگ ماسهای و اتصال بخشهای نگهدارنده ماکرو جلبکها به آنها بیان کرد. عوامل مؤثر بر کم بودن تنوعگونهای دو شهرستان دیلم و گناوه را میتوان به آلودگیهای ناشی از تاسسیات نفتی امام حسن (ع) و دیگر تأسیسات همجوار با ساحل، تخلیه فاضلابهای صنعتی و غیر صنعتی به سواحل و همچنین شنی بودن اغلب سواحل هر دو شهرستان نسبت داد. عمده دلایل کاهش تنوعگونهای در سواحل شهرستانهای کنگان، عسلویه و دیِّر نسبت به شهرستان بوشهر را میتوان به تخلیه فاضلابهای صنعتی و غیر صنعتی و شور آبهای حاصل از تأسیسات آبشیرینکن متعدد منطقه پتروشیمیها در سواحل هر سه شهرستان و همچنین آلودگیهای ناشی از پالایشگاههای گازی در سواحل دو شهرستان کنگان و عسلویه نسبت داد.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
شیلات دریافت: 1400/5/29 | پذیرش: 1400/11/10 | انتشار: 1400/11/10