مجله علمی پژوهشی زیست شناسی دریا

تحقیق حاضر به‌منظور بررسی غلظت فلزات سنگین (نیکل، وانادیوم، سرب، کبالت و کادمیوم) ورودی از طریق آب توازن کشتی­ها در دو فصل (زمستان 1393 و تابستان 1394) در منطقه بندر امام خمینی (ره) در شمال غربی خلیج‌فارس انجام شد. انتقال مواد شیمیایی و همچنین گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی از طریق آب توازن از دلایل اهمیت این معضل جهانی می‌باشد. نمونه‌برداری از آب و رسوب مخازن آب توازن 12 کشتی تجاری (حامل سنگ‌آهن، کاندنسیت و آهن‌آلات) ورودی از مسیرهای آمریکای جنوبی و آسیای جنوب شرقی انجام شد. از آب و رسوب موجود در هر کشتی 3 نمونه تهیه‌شده و پس از آماده‌سازی به روش EPA (2007)، غلظت فلزات سنگین موردبررسی با استفاده از دستگاه ICP اندازه­گیری شد. میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، کبالت، کادمیوم، نیکل و وانادیوم موجود در نمونه­های آب در دو فصل در مسیر آمریکای جنوبی به ترتیب 54/1±31/4، 19/1±41/3، 02/1±73/1، 45/1±33/3 و 01/0±5/0 (میلی‌گرم بر لیتر) و بیشینه میزان آن 94/1±55/4، 88/0±45/3، 52/1±77/1، 26/1±52/3 و 01/0±5/0 (میلی‌گرم بر لیتر) و در مسیر آسیای جنوب شرقی میانگین فلزات به ترتیب 92/0±20/4، 75/0±92/1، 32/0±25/1، 61/0±66/1 و 01/0±05/0 و بیشینه میزان آن 71/0±21/4، 12/0±94/1، 52/0±29/1، 4/0±68/1 و 01/0±05/0 بود. همچنین میانگین غلظت فلزات مذکور در نمونه­های رسوب مخازن در مسیر آمریکای جنوبی در دو فصل به ترتیب 62/10±5/65، 45/4±6/27، 001/0±1/0، 30/3±83/47 و 56/1±46/25 (میکروگرم در کیلوگرم) و بیشینه میزان آن 75/10±5/67، 47/4±5/29، 001/0±1/0، 95/1±93/50 و 00/2±70/25 (میکروگرم در کیلوگرم) و در مسیر آسیای جنوب شرقی میانگین فلزات در دو فصل به ترتیب 45/23±94، 21/3±03/29، 001/0±1/0، 05/5±5/55 و 25/3±32/41 (میکروگرم در کیلوگرم) و بیشینه میزان آن 41/29±106، 67/3±9/32، 001/0±1/0، 79/3±12/61 و 76/2±85/41 (میکروگرم در کیلوگرم) بود. همچنین با مقایسه میزان غلظت فلزات در آب و رسوب کشتی‌ها بین دو فصل اختلاف معنی‌داری مشاهده نگردید (05/0<P) و تنها برای فلز سرب بین دو فصل در مسیر آمریکای جنوبی اختلاف معنی‌دار وجود داشت (05/0>P)، لازم به ذکر است که میزان غلظت فلزات مذکور در تابستان در هر دو مسیر مقدار بیشتری را نسبت به زمستان نشان داد و از سنجش آب و رسوبات در مسیر آسیای جنوب شرقی مقادیر بالاتری نسبت به مسیر آمریکای جنوبی ملاحظه گردید. همچنین مقادیر فلزات برای هر دو مسیر و هر دو فصل در رسوبات مخازن اختلاف معنی‌داری با مقادیر موجود در آب داشت (05/0>P). مقایسه غلظت فلزات فوق با مقادیر استاندارد آب (ROPME,2003) و رسوب (EPA,2005) نشان داد که غلظت فلزات مذکور در آب و رسوبات مخازن آب توازن کشتی­های موردبررسی، با توجه به مقادیر در نظر گرفته‌شده در استاندارد ROPME,2003 و EPA,2005 در محدوده استاندارد قرار داشته و تخلیه آب توازن آن در منطقه به لحاظ زیست‌محیطی آلودگی فلزات سنگین مذکور را ایجاد نمی‌نماید.