مجله علمی پژوهشی زیست شناسی دریا

این مطالعه به بررسی عناصر مغذی رسوبات در محدوده­ی استقرار قفس­های پرورش ماهی (قبل از ماهی دار کردن) واقع در سواحل دریای مازندران (کلارآباد) پرداخته است. نمونه­برداری رسوبات سطحی از پائیز 1390 تا تابستان 1391 در سه ایستگاه صورت پذیرفت. نمونه­ها پس از آماده­سازی (استخراج و عمل هضم) به ­روش استاندارد به‌وسیله دستگاه اسپکتروسکوپی اندازه‌گیری گردیدند. نتایج به‌دست‌آمده بیانگر کمتر بودن فرم­های معدنی فسفر بوده و میانگین سالانه سهم فسفر باقیمانده بیش از 50 درصد ثبت گردید. در بین فرم­های معدنی فسفر، درصد فسفر متصل به کلسیم به بیش از 60 درصد رسید و سهم فسفر قابل‌دسترس کمتر از 40 درصد ثبت گردید. همچنین فسفر متصل به آهن و فسفر جذب سطحی به ترتیب بیشترین و کمترین درصد را دارا بوده­اند به‌طوری‌که میزان اشکال مختلف فسفر در رسوبات به ترتیب  Res.-P >Ca-P>Fe-P>Al-P>Adsorbed-P ثبت گردید. سهم سالانه فرم ازت معدنی تقریباً دو برابر فرم آلی بوده و در بین فرم­های معدنی ازت، درصد آمونیم تقریباً بیش از چهار برابر نیترات ثبت گردید. نتیجه اینکه، با توجه به شرایط دما، پتانسیل اکسیداسیون احیاء،pH و با در نظر گرفتن نسبت فرم­های مختلف فسفر و ازت در رسوبات به آب عمقی می­توان دریافت که انتقال فسفر و ازت معدنی از رسوب به ستون آبی بیشتر صورت می­گیرد؛ بنابراین، با شروع فعالیت­های پرورش ماهی در قفس، میزان فسفر و ازت در آب و رسوبات فزونی می­یابد. متعاقب این امر احتمال وقوع شکوفایی جلبکی به دلیل بالا بودن فسفر و ازت رهاسازی شده به ستون آب از طریق این مزارع پرورش ماهی، افزایش خواهد یافت. شایسته است که استقرار قفس‌های پرورش ماهی در این منطقه با توجه به شرایط عناصر مغذی در رسوبات با رویکرد احتیاطی بیشتر و ابتدا به‌صورت پایلوت صورت پذیرد تا منجر به فاجعه زیست‌محیطی نشود.