تحقیق حاضر به منظور مطالعه تغییرات رفتاری و آسیب شناسی بافتی ماهی کلمه خزری (Rutilus rutilus caspicus) و قزل آلای رنگینکمان (mykissOncorhynchus) در مواجهه با سولفاتروی در آزمایش مسمومیت 96 ساعته صورت گرفت. آزمایش‌ها در آزمایشگاه شیلات دانشگاه گنبدکاووس در محدوده زمانی 1399 تا 1400 اجرا شد. بچه ماهیان کلمه خزری با وزن متوسط 27/0± 5/2 گرم و قزل آلای رنگین کمان با وزن متوسط 31/1± 18/6 گرم جهت انجام آزمایش‌ها استفاده شد. برای تعیین تغییرات رفتاری و آسیبشناسی، 13 بچه ماهی کلمه خزری و قزل آلای رنگینکمان در معرض غلظت هایی از فلز روی به ترتیب 0،10،30،50،70،80،90 میلیگرم در لیتر برای کمله خزری و 23، 21، 18، 15، 10، 5، 0 میلیگ رم در لیتر برای قزل آلای رنگین کمان قرار گرفتند. یک گروه به عنوان شاهد در نظر گرفته شد. از نمک سولفات روی به منظور منبع فلز روی استفاده شد. تانک های آزمایشی در مدت 24 ساعت هوادهی شدند تا میزان اکسِیژن محلول در حد اشباع باقی بماند. نمونه هایی از بافت آب‌شش، کلیه و کبد جمعآوری و مورد ارزیابی قرار گرفتند. مرگ‌ومیر کامل (100 درصد) در غلظت های 90 و 21 میلی گرم در لیتر به ترتیب برای کلمه خزری و قزلآلای رنگین کمان به دست آمد. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که کمترین غلظتی که سبب تلفات در ماهی شد (LOEC)، به ترتیب برابر 5 و 30 میلیگرم در لیتر برای قزل آلای رنگین کمان و کلمه خزری در مدت 96 ساعت به دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که در غلظت 10 میلیگرم در لیتر از سولفات روی برای کلمه خزری هیچ‌گونه تلفاتی مشاهده نشد(NOEC). این در حالی است در همین غلظت (10 میلی گرم در لیتر) برای ماهی قزلآلای رنگینکمان برابر 46/38 درصد تلفات رخ داد. بر اساس جدول پروبیت، میزان LC50,96h برای ماهی کلمه خزری و قزلآلای رنگین کمان به ترتیب برابر 354/51 و 54/11 میلی گرمدر لیتر به دست آمد.مشاهدات ظاهری بچه ماهیان در مواجهه با روی عموماً شامل شنای عمودی و به سمت پایین، از دست دادن حالت تعادل، تشنجات عصبی و ماندن در ته مخزن آب بود. درنهایت ماهیان با دهان و سرپوش باز تلف شدند. در بررسی آسیب شناسی اندام های آب‌شش، کلیه و کبد بیشترین ضایعات شامل خونریزی، پرخونی، هیپرپلازی و نکروز سلولهای پوششی آب‌شش، تخریب مجاری کلیوی، اتساع کپسول بومن و نکروز سلولهای کبدی بود. آزمایش نشان داد که وجود روی در آب می تواند سبب افزایش میزان مرگ‌ومیر ماهیان در مواجهه با فلز روی باشد.به‌طورکلی نتایج چنین آزمایش‌هایی جهت ارزیابی ریسک اکولوژیک مفید خواهد بود.
Farhangi M, Jafaryan H, Adineh H, Kordjazi Z. The behavioral and histopathological changes of roach, (Rutilus rutilus caspicus) and rainbow trout (Oncorhynchus mykiss) laboratory exposures to Zinc toxicity. 3 2023; 15 (3) URL: http://jmb.ahvaz.iau.ir/article-1-1006-fa.html
فرهنگی محمد، جعفریان حجت اله، آدینه حسین، کردجری ضیاء. تغییرات رفتاری و آسیب شناسی بافتی ماهی کلمه خزری (Rutilus rutilus caspicus) و قزل آلای رنگین کمان (Oncorhynchus mykiss) در مواجهه با مسمومیت ناشی از فلز روی. زیست شناسی دریا. 1402; 15 (3)
