پریسا امانی نژاد، همایون حسین زاده صحافی، مهدی سلطانی، ابوالقاسم کمالی، طاهره ناجی،
دوره ۹، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
در این تحقیق تأثیر ماده شبه استروژنی ۴-نونیل فنل بر تغییرات آسیب‌شناسی بافت تخمدان در ماهیان نابالغ ماده کپور کوی بررسی شد. بدین منظور تعداد ۱۸۰ قطعه ماهی ماده در قالب ۵ تیمار (تیمار ۱،۲ و ۳ دوزهای ۱۰، ۵۰ و ۱۰۰ میکروگرم ۴-نونیل فنل و تیمار ۴ دوز ۲ میکروگرم ۱۷-بتااسترادیول‌به‌عنوان زنواستروژن و تیمار ۵ به‌عنوان تیمار شاهد) به همراه ۳ تکرار در خلال سه هفته به‌صورت درون صفاقی و به ازای هر گرم وزن بدن مورد تزریق قرار گرفتند. سپس در روز ۲۲ پس از بیومتری، ماهیان تشریح شده و گناد آن‌ها خارج گردید و مشخصات و وزن آن‌ها ثبت شد. مطابق باروش استاندارد بافت‌شناسی، مقاطع بافتی تهیه و تأثیرات آسیب‌شناسی بافتی بر روی بافت تخمدان با استفاده از میکروسکوپ نوری و الکترونی موردمطالعه گرفت. نتایج حاصل از بررسی میکروسکوپ نوری نشان‌دهنده بروز ناهنجاری‌های ساختاری در بافت تخمدان ماهیان ماده و نیز افزایش تعداد تخم‌های دژنره شده و فولیکول‌های‌آترزیا شده در تخمدان ماهی‌های تحت تیمار نونیل فنل، به‌ویژه در غلظت ۱۰۰ میکروگرم در گرم بود که در مقایسه با ماهی‌های گروه شاهد افزایش معنی‌داری دیده شد (۰۵/۰ P<). نتایج مطالعات فراساختاری نیز نشان می‌دهد که بافت تخمدان در این مرحله (IV و III) حاوی تخمک‌های پری نوکلئولار و پری و تیلوژنیک (پیش زرده سازی) بوده است و لایه فولیکولی دارای ضخامت قابل‌توجهی به دلیل جذب هر چه بیشتر ویتلوژنین می‌باشد. درمجموع این نتایج نشان می‌دهد که تعداد و اندازه تخمک‌های پری‌ویتلوژنیک نسبت به سایر تیمارها افزایش‌معنی‌داری یافته است، به‌طوری‌که در تیمار ۱۰۰ میکروگرم بر گرم نونیل فنل، تغییرات هیستوپاتولوژیک با افزایش غلظت نونیل فنل، به‌طور معنی‌داری افزایش می‌یابد. در بررسی تأثیرپذیری ماهی کپور کوی در مواجهه با عوامل شبه استروژنی ثابت کرد که عوامل شبه استروژنی نظیر ۴- نونیل فنل منجر به بروز تغییرات هیستولوژیکی در بدن ماهیان می‌گردد.
