---

ارزیابی ذخایر ماهیان خاویاری در حوزه جنوبی دریای خزر (آب های ایران) با هدف تعیین ترکیب گونه‏ای، فراوانی نسبی، فراوانی مطلق و میزان توده زنده گونه‏های مختلف تاس ماهیان انجام گرفت. در این مطالعه، ۹۰ ایستگاه براساس طرح طبقه بندی تصادفی انتخاب و از روش مساحت جاروب شده برای برآورد ذخایر استفاده شد. در اعماق کم تر از ۱۰ متر از ترال ۹ متری و برای مناطق با عمق بیش تر از ۱۰ متر از ترال ۷/۲۴ متری استفاده شد. مدت زمان ترال کشی در هر ایستگاه ۳۰ دقیقه و سرعت شناور ۳-۵/۲ گره دریایی بود. در گشت پاییز ۱۳۸۲ تعداد ۱۲۷ عدد ماهی صید شد که شامل ۹۰ عدد تاس ماهی ایرانی، ۳۴ عدد ازون برون، ۲ عدد شیپ و ۲ عدد فیل ماهی بود. در گشت پاییز ۱۳۸۸ تعداد ۶۲ عدد ماهی شامل ۵۲ عدد تاس ماهی ایرانی، ۸ عدد ازون برون و ۲ عدد تاس ماهی روسی صید شد. در هر دو گشت تاس ماهی ایرانی با بیش از ۷۰ تا ۸۳ درصد بالاترین درصد صید را نسبت به سایر گونه ها داشت. صید در واحد تلاش (CPUE) در پاییز ۱۳۸۲ معادل ۶۹/۱ عدد در هر ترال و در پاییز ۱۳۸۸ معادل ۶۹/۰ عدد در هر ترال بود. فراوانی مطلق ماهیان خاویاری در پاییز ۱۳۸۲ معادل ۷۹۳۰۴۰۰ عدد و پاییز ۱۳۸۸ معادل ۳۴۶۲۸۰۰ عدد برآورد گردید. وزن توده زنده ماهیان خاویاری نیز در پاییز ۱۳۸۲ معادل ۴/۱۴۹۱۳ تن و در گشت پاییز سال ۱۳۸۸ معادل ۳/۳۰۱۴ تن برآورد شد. تعداد ماهی تجاری صید شده در پاییز ۱۳۸۲ معادل ۷ عدد، شامل ۵ عدد ازون برون و ۲ عدد فیل ماهی و در گشت پاییز ۱۳۸۸ تعداد ۵ عدد شامل ۴ عددتاس ماهی ایرانی و ۱ عدد ازون برون بود. فراوانی کل ماهیان خاویاری تجاری در پاییز ۱۳۸۲ معادل ۲۸۱۳۳۰ عدد و در پاییز ۱۳۸۸ معادل ۲۷۷۶۷۷ عدد برآورد شد. وزن توده زنده ماهیان خاویاری تجاری در گشت پاییز ۱۳۸۲ معادل۱/۵۵۱۸ تن و در پاییز ۱۳۸۸معادل ۵/۲۱۹۳ تن برآورد گردید.

---

افزایش غیرطبیعی در میزان فیتوپلانکتون­ها از طریق، تأثیر بر عملکرد شبکه­های غذایی و تنوع زیستی به‌عنوان عامل تهدیدکننده بوم‌سامانه‎ها ‏‌‌های دریایی محسوب می­شود. افزایش مواد معدنی و نوترینت‌های حاصل از فعالیت­های انسانی، موجب افزایش نامطلوب و غیرطبیعی این میکروارگانیسم­ها می­شود. درنتیجه پایش زیست­توده فیتوپلانکتونی به‌عنوان یک روش کارآمد برای شناخت و پاسخ بوم‌سامانه‎ها ‏­های دریایی به فشار ناشی از فعالیت­های انسانی و به دنبال آن پر غذایی می­باشد. به‌منظور انجام این بررسی، داده­های ماهواره­ای سنجنده SeaWiFS و MODIS Aqua از منطقه حوضه جنوبی دریای خزر جمع­آوری شدند، پس از انجام پیش­پردازش­ تصاویر و استخراج الگوریتم سری زمانی ماهانه کلروفیلa و درجه حرارت سطح دریا از تاریخ ژانویه ۱۹۹۸ تا دسامبر ۲۰۱۵ و سپس تجزیه‌وتحلیل سری زمانی نرخ تغییرات با استفاده از رویه روند میانه (Theil-Sen) محاسبه گردید. نتایج حاصل از این آزمون نشان داد که مقدار غلظت کلروفیلa در آب‌های سطحی منطقه تحقیقاتی طی سال‌های ۲۰۱۵-۱۹۹۸ دارای روند افزایشی سالیانه ۰۲/۰ میلی­گرم بر مترمکعب و همچنین مقدار درجه حرارت سطح دریا نیز شاهد روند افزایشی ۱۱/۰ درجه سانتی­گراد سالانه می­باشد. همچنین نتایج حاصل از داده­های میدانی جهت ارتباط بین مقدار غلظت کلروفیلa و فراوانی شانه­دار مهاجم نشان از ارتباط نسبتاً قوی بین این دو مؤلفه بود (۶۵/۰=R^۲) از سوی دیگر، مقدار میانگین غلظت کلروفیلa در محدوده­ی شکوفایی جلبکی نسبت به خارج از محدوده­ی شکوفایی بیشتر بود. ازاین‌رو، شکوفایی جلبکی می­تواند به‌عنوان یکی از عوامل مهم در افزایش غلظت کلروفیلa در نظر گرفته شود.